Hiểu Về ROE
Khởi nghiệp là một con đường nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thử thách. Có những người đi rất nhanh, mở rộng liên tục và trở nên hoành tráng. Nhưng cũng có người đi chưa được bao xa đã phải gánh nợ. Bí quyết thành công không chỉ nằm ở ý tưởng hay sự chăm chỉ, mà còn ở việc hiểu về tài chính doanh nghiệp (DN). Trong đó, ROE (Return on Equity – Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) là một chỉ số quan trọng giúp bạn biết mình có đang sử dụng vốn hiệu quả hay không.

ROE Là Gì?
ROE = Lợi nhuận hàng năm / Vốn chủ sở hữu (Equity)
Equity = Tổng số vốn bạn bỏ vào + Giá trị tài sản kinh doanh có sẵn
ROE cho thấy với mỗi đồng vốn bạn bỏ ra, bạn kiếm lại được bao nhiêu đồng lợi nhuận mỗi năm.
Ví dụ dễ hiểu:
Bạn mở một quán cà phê với số vốn 200 triệu, cộng thêm dàn máy móc có sẵn trị giá 100 triệu, và sở hữu một kênh TikTok về cà phê có thể bán được 100 triệu. Khi đó, Equity của bạn là 400 triệu.
Mỗi ngày bán 100 ly cà phê, mỗi ly lãi 8.000 đồng
Một tháng bán 3.000 ly, lãi 24 triệu/tháng
Một năm sau khi trừ những ngày nghỉ lễ, tổng lợi nhuận khoảng 240 triệu/năm
=> ROE = 240 triệu / 400 triệu = 60%
Đây là con số rất tốt! Nếu bạn gửi 400 triệu vào ngân hàng, chỉ nhận được 5% lãi suất/năm (~20 triệu). Nhưng nếu đầu tư vào quán cà phê, bạn đang sử dụng vốn hiệu quả hơn gấp 12 lần so với gửi ngân hàng.

Mở Rộng Kinh Doanh – Cơ Hội Hay Rủi Ro?
Khi thấy mô hình có lợi nhuận cao, bạn muốn mở rộng thêm. Nhưng càng mở nhiều, chi phí càng tăng: thuê mặt bằng, nhân sự, quản lý… Giả sử bạn mở thêm 10 quán nữa, tổng chi phí cao hơn, hiệu suất giảm xuống, ROE chỉ còn 30% (vẫn gấp 6 lần gửi ngân hàng).
Lúc này, các nhà đầu tư rất thích vì bạn đang tạo ra lợi nhuận tốt. Đây là lý do nhiều chuỗi cà phê, spa, nhà hàng… mở hàng chục cửa hàng dù trước đó founder chỉ là “tay trắng”. Khi đảm bảo ROE > 20%, việc gọi vốn và mở rộng gần như không giới hạn.
Mô hình nhượng quyền (franchise) cũng hoạt động theo nguyên tắc này. Miễn ROE cao hơn lãi suất ngân hàng 2-3 lần, sẽ luôn có người sẵn sàng mua nhượng quyền.
Nhưng… Kinh Doanh Có Dễ Không?
Thực tế, việc mở rộng đến một mức nào đó vẫn kiểm soát được, nhưng vượt quá giới hạn sẽ rất nguy hiểm.
Có nhiều chuỗi cửa hàng thành công ở 20 chi nhánh, nhưng khi lên 30 chi nhánh lại phá sản.
Lý do? Founder quá tự tin vào doanh thu mà không quản lý tốt rủi ro và thất thoát.
Công ty càng lớn, vấn đề càng nhiều. Khi các vấn đề tích tụ lâu ngày mà không giải quyết, đến một lúc nào đó sẽ dẫn đến sụp đổ.
Lời Khuyên Cho Các Bạn Trẻ Muốn Khởi Nghiệp
Trước khi lao vào mở quán hay kinh doanh, hãy học về tài chính doanh nghiệp. Đặc biệt, cần học từ case study thực tế, không chỉ lý thuyết suông.
Bỏ ra vài chục triệu đi học, còn rẻ hơn rất nhiều so với việc mất tiền tỷ vì không hiểu tài chính.