Mỹ – Trung Quốc: Cuộc đối đầu định hình lại trật tự toàn cầu

Đối đầu Mỹ – Trung sẽ không còn là chiến tranh thương mại, mà là một cuộc chạy đua quyền lực toàn diện

Cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc không đơn thuần là chiến tranh thương mại. Đó là một cuộc chạy đua toàn diện nhằm xác lập vị trí số một toàn cầu. Và điều quan trọng hơn cả là, phần còn lại của thế giới đang bị kéo vào giữa vòng xoáy giành giật ảnh hưởng từ hai siêu cường này.

Trump nổ phát súng mới, Trung Quốc lập tức bị nhắm đến

Khi Donald Trump công bố tạm hoãn thuế quan 90 ngày với phần lớn các nước, ông đồng thời tung ra đòn đánh thẳng tay với Trung Quốc: nâng thuế nhập khẩu từ nước này lên 125%, có hiệu lực ngay lập tức. Trong khi thuế với các đối tác khác chỉ còn 10%, thì đây rõ ràng là tín hiệu cho thấy Trung Quốc đang bị tách riêng ra khỏi phần còn lại của thế giới.

Phát biểu trên Truth Social, Trump khẳng định thời kỳ Trung Quốc trục lợi từ Mỹ đã chấm dứt. Đây không phải là lời tuyên bố bốc đồng. Đó là phát pháo mở đầu cho một chiến lược dài hơi nhằm cô lập Trung Quốc khỏi chuỗi giá trị toàn cầu.

Bản chất của cuộc chiến: hệ thống đối đầu hệ thống

Nếu nhìn bề mặt, người ta có thể nghĩ rằng Trump đang cố giảm thâm hụt thương mại với Trung Quốc, vốn chiếm khoảng một phần ba trong tổng thâm hụt gần 1 nghìn tỷ USD mỗi năm của Mỹ. Nhưng bản chất sâu xa hơn nằm ở sự xung đột giữa hai hệ thống phát triển.

Mỹ đại diện cho mô hình thị trường tự do, nơi luật pháp và cạnh tranh công bằng là nền tảng của tăng trưởng. Ngược lại, Trung Quốc theo đuổi mô hình kinh tế tập quyền, trong đó nhà nước điều phối toàn bộ nền kinh tế nhằm phục vụ mục tiêu chính trị toàn cầu.

Tập Cận Bình không chỉ muốn Trung Quốc trở nên giàu mạnh hơn. Ông muốn thay thế vai trò của Mỹ trên bản đồ quyền lực thế giới. Giấc mơ Trung Hoa, theo ông, là phải thay thế giấc mơ Mỹ.

Chiến lược tấn công toàn diện của Trung Quốc

Trong khi Trump lựa chọn tấn công thương mại, Tập Cận Bình lại mở rộng tầm ảnh hưởng trên nhiều mặt trận khác quan trọng hơn rất nhiều:

Đầu tư mạnh mẽ vào trí tuệ nhân tạo và công nghệ sản xuất cao cấp

Tăng tốc hiện đại hóa quân đội, đặc biệt tại khu vực sát Đài Loan

Thiết lập ảnh hưởng tại nhiều quốc gia đang phát triển thông qua các sáng kiến như Vành đai – Con đường

Mục tiêu là thách thức và thay đổi trật tự thế giới hiện tại, biến Trung Quốc thành trung tâm quyền lực mới.

Đài Loan – mảnh ghép then chốt trong ván cờ toàn cầu

Trái tim của ngành công nghệ toàn cầu hiện nay nằm ở Đài Loan, nơi sản xuất phần lớn chip bán dẫn cao cấp mà các quốc gia công nghệ phụ thuộc.

Nếu Trung Quốc kiểm soát được Đài Loan, Mỹ không chỉ mất đi chuỗi cung ứng chiến lược mà còn đánh mất lợi thế cạnh tranh về quân sự và kinh tế.

Nói cách khác, nếu Mỹ thắng trong chiến tranh thương mại nhưng để mất Đài Loan, thì cuộc chơi toàn cầu vẫn nghiêng về phía Trung Quốc.

Tách rời khỏi Trung Quốc – bước đi sống còn

Từ sau đại dịch Covid-19, tư tưởng tách rời khỏi nền kinh tế Trung Quốc không còn là ý tưởng mơ hồ. Trump từng phát biểu thẳng thừng trong Phòng Bầu dục rằng có thể đã đến lúc nước Mỹ không thể kinh doanh với Trung Quốc nữa.

Chiến lược hiện tại là bắt đầu bằng những thỏa thuận thương mại ưu đãi với các đồng minh như Nhật, Anh, EU, Úc và Ấn Độ. Những quốc gia này chiếm hơn một nửa tiêu dùng toàn cầu, trong khi Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 13%. Nếu các nền kinh tế tự do này đoàn kết, họ hoàn toàn có thể thiết lập lại trật tự thương mại toàn cầu mà không cần Trung Quốc.

Thế giới đang ở ngã rẽ chiến lược

Điều khiến cuộc đối đầu Mỹ – Trung khác biệt với mọi cuộc chiến kinh tế khác là tính chất toàn diện và sâu sắc của nó. Đây là cuộc chiến về mô hình phát triển, về quyền lực địa chính trị, về khả năng dẫn dắt thế giới.

Trung Quốc muốn định hình lại trật tự thế giới theo hướng kiểm soát chặt chẽ và tập trung quyền lực. Mỹ và các quốc gia dân chủ lại muốn giữ vững một thế giới mở, tự do, cạnh tranh dựa trên luật lệ.

Một khi Đài Loan trở thành điểm nóng, một khi chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu bị đứt gãy, một khi các quốc gia phải chọn phe – thì sự lựa chọn đó sẽ định hình cả thế kỷ.

Mỹ phải là người dẫn dắt cuộc chơi mới

Nếu Trump biết cách tận dụng sức mạnh liên minh các nền kinh tế tự do, ông hoàn toàn có thể là người đặt dấu chấm hết cho chiến lược mở rộng của Trung Quốc. Và nếu Mỹ muốn chiến thắng cuộc chơi này, họ không thể chỉ dựa vào thương mại. Họ cần đi trước một bước, định hình lại trật tự toàn cầu bằng chiến lược phối hợp giữa kinh tế, công nghệ và địa chính trị.

Nguồn: Videmi Academy

---